In die wêreld van kinderboeke speel illustrasies nie net ’n dekoratiewe rol nie – hulle is aktiewe deelnemers in die kind se taal- en denkontwikkeling. Prenteboeke vorm die ruggraat van vroeë geletterdheid en die visuele elemente daarin help om taal op ’n dieper, meer betekenisvolle manier te begryp en te internaliseer.

Beeld en woord: ‘n kragtige kombinasie

Wanneer kinders na prente kyk terwyl hulle na ’n storie luister of dit self lees, word meervoudige areas van die brein geaktiveer. Die illustrasies gee visuele leidrade wat help om woorde te verstaan, nuwe konsepte vas te lê en sinne sinvol te interpreteer. Dit is veral belangrik in die pre-alfabetiese stadium wanneer kinders nog nie self kan lees nie maar alreeds taalstrukture en woordeskat begin aanleer.

Moedig gesels en vrae aan

Prente lok vrae uit. ’n Kind wat na ’n prent kyk, sal waarskynlik vrae vra soos: “Wat doen daardie hond?”, of “Hoekom is die meisie hartseer?” Hierdie vrae skep natuurlike geleenthede vir gesprek, verduideliking en nuwe woordgebruik – almal belangrik vir woordeskatuitbreiding en begripsvaardighede.

Beter storiebegrip

Illustrasies help kinders om die storie se verloop te volg, emosies te herken en komplekse situasies beter te verstaan. Selfs wanneer woorde beperk is kan ’n kind deur die illustrasies die kern van die storie vasvang. Dit bevorder verhalende denke – die vermoë om begin, middel en einde te identifiseer – ’n sleutelkomponent van latere skryf- en leesvermoëns.

Visuele geletterdheid as deel van taalvaardigheid

In ’n wêreld waar visuele stimuli toenemend voorkom (sosiale media, advertensies, digitale inhoud), is visuele geletterdheid net so belangrik soos geskrewe taal. Prenteboeke lê reeds van kleins af die grondslag vir hierdie vaardigheid deur kinders te leer om inligting uit beelde af te lei en dit met taal te verbind.

Kuns as taalvennoot

Illustrasies bied dikwels veel meer as wat in die teks staan – subtiele humor, karakteruitdrukkings, agtergronddetail en simboliek. Wanneer volwassenes saam met kinders hieroor gesels, word hulle aangemoedig om krities te kyk, vrae te vra en taal as instrument van interpretasie te gebruik.

Wenke vir ouers en opvoeders:

• Lees stadig en gee tyd om na die prente te kyk.
• Vra oop vrae soos “Wat dink jy gebeur volgende?” of “Hoe voel hy hier?”
• Koppel prente aan woorde: Wys en benoem – “Kyk, daar’s ’n reuse-sambreel!”
• Moedig eie stories aan deur kinders self die prente te laat “lees” en te vertel wat hulle sien.

Illustrasies in prenteboeke is nie bloot bykomstighede nie – hulle is noodsaaklike boustene vir taalontwikkeling. Hulle maak die onsigbare sigbaar, die onbekende verstaanbaar en die abstrakte konkreet. Deur saam met kinders prente en woorde te ontdek, lê ons nie net ’n liefde vir lees nie, maar ook die grondslag vir kommunikasie, empatie en begrip.

(Carla Lang – 24 Julie 2025)